Functiewaardering. Wat komt daar bij kijken?

In de serie artikelen over serie functiewaardering en arbeidsvoorwaarden lees je dit keer meer over het proces en de kunst van het functiewaarderen.

Wat is functiewaardering?

Functiewaardering of functieclassificatie is het maken van een rangorde in functies door onderlinge vergelijking en het toekennen van punten op basis van gezichtspunten.
Het waarderen van functies helpt bij het maken van een zogeheten functiehuis en een passende salarisstructuur. De basis van dit waarderen begint bij de beschrijving van de verschillende functies.

Waarom functiewaardering?

Functiewaardering draagt bij aan een goede invulling van het personeelsbeleid. Het onderbouwt verschillen en verhoudingen in beloningen. Het maakt dan ook beloningsverhoudingen binnen de organisatie doorzichtig.
De methode die gebruikt wordt is bedoeld voor het analyseren van verschillen tussen functies en het uitdrukken van deze verschillen in termen van relatieve zwaarte of niveau. De hieruit resulterende functierangorde wordt gebruikt voor het op consistente en rechtvaardige wijze onderbouwen van beloningsverhoudingen.

Functiebeschrijvingen als basis

Een goed functiewaarderingssysteem is een analytisch systeem, dat op diverse kenmerken punten scoort. Wegen en waarderen van functies is echter niet mogelijk zonder duidelijke functiebeschrijvingen. Die vormen daarom het vertrekpunt om aan goede functiewaardering te kunnen beginnen. Een goede adviseur is dan ook bekwaam in beide aspecten. Eventueel is functieonderzoek nodig: functieonderzoek, -beschrijvingen en -waardering vullen elkaar aan.

Zuidema Functiewaarderingssysteem ZFWS®
ZFWS® is een door de vakorganisaties erkend systeem. ZFWS® bestaat al sinds 1963 en ontwikkelt voortdurend mee met de eisen en wensen van de gebruikers. Het gooit hoge ogen bij zowel werkgevers als bij vakbonden en ondernemingsraden.
Het ZFWS® is een analytisch systeem dat punten scoort. Op basis van de functie-inhoud waardeert de adviseur de functies op zes kenmerken:
1. Kennis
2. Bewegingsvaardigheid
3. Mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid
4. Functionele en directieverantwoordelijkheid
5. Direct en functioneel leidinggeven
6. Contact
Aanvullend op deze punten wordt gewaardeerd of er sprake is van bezwarende werkomstandigheden (inconveniënten). ZFWS® scoort inconveniënten op de standaard gezichtspunten: tillen van zware elementen, houding, geluid, luchtverontreiniging en ongevalsrisico.
De totaalscore bepaalt de plaats van de functie in de rangorde.

Invoering en onderhoud van het ZFWS® is webbased. Daardoor is de waardering direct beschikbaar voor de opdrachtgever. Het levert naast veel inzicht ook een belangrijke (tijds)besparing op.

Bij functiewaardering waarbij ZPM betrokken is kunnen de betrokken HR-medewerkers gecertificeerd worden en een ZFWS-licentie krijgen. Daarmee kunnen ze in eigen beheer functiewaarderingsacties uitvoeren en overzichten genereren.

Zuidema Functiewaarderingssysteem ZFWS®

Omvangrijk proces

Het invoeren van een functiewaarderingssysteem is regelmatig een omvangrijk proces. Van elke in een onderneming voorkomende functie moet namelijk worden bepaald wat de indeling van deze functie is in de functiegroepenstructuur (het functiehuis) van de onderneming.
Soms wordt een raamwerk gemaakt met zogeheten referentiefuncties.

Stappenplan invoering

Zorgvuldig wegen en waarderen is één. Maar om het implementatietraject zo goed mogelijk te laten verlopen is meer nodig.
Het begint met informatie en communicatie. Als de onderneming een ondernemingsraad (OR) heeft moet die ook betrokken worden. Er geldt namelijk een instemmingsrecht op het invoeren of wijzigen van een functiewaarderingssysteem (WOR art. 27.1c).
Een bruikbaar stappenplan is het volgende:

Informeren OR en medewerkers
Opstellen van functieprofielen en het indelen van de functies
Instellen van een indelingscommissie
Indelen van de functies door de indelingscommissie of door de werkgever
Informeren en communiceren over bezwaar en beroep
Behandelen van bezwaar en beroep

Een transparant stappenplan, met betrokkenheid van de OR en met bezwaarmogelijkheden, maakt dat beloningsverhoudingen op consistente en rechtvaardige wijze onderbouwd zijn.

Einde van deze serie

In vijf artikelen heb je inzicht gekregen in diverse aspecten van functiewaardering en arbeidsvoorwaarden. Dit waren ze achtereenvolgens (klik op de vetgedrukte titel):