Scenarioplanning – praktische tips voor jouw OR
In een vorig artikel schreven we over scenarioplanning. Dit gebruiken organisaties om grip te krijgen op ontwikkelingen. Het blijkt interessant, ook voor de ondernemingsraad. Hier gaan we er dieper op in en lees je praktische tips voor de OR.
Scenarioplanning in het kort
Wat is scenarioplanning ook al weer? Het is een specifieke methode, waarbij je verschillende mogelijke toekomstbeelden verkent en scenario’s ontwikkelt. Met per scenario specifieke kansen, risico’s en opties.
Waarom interessant voor de OR?
Allereerst is het goed te bedenken waarvoor scenarioplanning geschikt is. daar blijken heel wat situaties bij te zitten die vroeg of laat op het bordje van de OR terecht kunnen komen. Hier zie je de meest voorkomende in een schema:
| Situatie | Betrokkenheid OR |
| Strategievorming: welke strategische uitdagingen zijn er voor de organisatie; welke opties zijn er om daar op in te spelen en welke moet je oppakken? | Artikel 25 van de WOR noemt diverse onderwerpen waar de OR om advies gevraagd moet worden: fusie, inkrimping of uitbreiding, sluiting van een belangrijk onderdeel, nieuwe activiteiten, structuurveranderingen of reorganisatie, belangrijke financiële investeringen of het aantrekken van kredieten (= lenen bij de bank), invoeren of wijzigen van belangrijke technologische voorziening . |
| Complexe besluitvorming: dat gaat over wel of niet investeren, maar ook over opschalen of juist afschalen. Anders gezegd: groei of krimp. Dat hoeft een bedrijf niet te overkomen als je aan goede scenarioplanning doet. | Zie ook de punten hierboven. |
| Het doorlichten van de huidige strategie: in hoeverre is die op de toekomst voorbereid? | Zie ook de hierboven genoemde punten. |
| Risicomanagement: wat zijn de risico’s en waar moet je rekening mee houden? | Met name bij belangrijke wijzigingen van de werkzaamheden of verdeling van bevoegdheden (adviesplichtig volgens art. 25.1d en e). |
| Innovatie: op welke manieren kan je vernieuwen? | Met name bij belangrijke (niet alledaagse) nieuwe activiteiten (art. 25.1d). |
| Proactief monitoren: veranderingen aan zien komen en daadkrachtig daar op anticiperen en inspelen. | Te bespreken bij de ‘algemene-gang-van-zaken-vergadering’: twee maal per jaar (art. 24). |
Medezeggenschap en strategische onderwerpen
Eerder schreven we al eens over de mogelijkheden voor de OR om zélf proactief betrokken te zijn bij strategische onderwerpen. Denk aan onderwerpen die op de lange termijn spelen, maar wel grote gevolgen kunnen hebben voor de organisatie. Waardoor het verstandig kan zijn om alvast na te denken over mogelijke scenario’s. denk bijvoorbeeld aan:
- arbeidsmarktontwikkelingen: welk personeelsbestand is nodig om de bedrijfsstrategie te realiseren;
- energietransitie: investeringen die nodig zijn om over te stappen op andere energiebronnen;
- digitalisering en andere technologische ontwikkelingen (AI!): gevolgen voor de werkgelegenheid en het opleidingsniveau van medewerkers;
- sustainability ofwel duurzaam grondstoffen- en afvalstoffenbeleid: beter en slimmer omgaan met grond- en afvalstoffen, en onze leefwereld minder belasten;
- diversiteit, gelijke behandeling en inclusie: hoe te zorgen voor een evenwichtig personeelsbeleid.
Daarnaast kunnen bedrijfs- of branche specifieke thema’s voor de hand liggen. Vraag je eens af in de OR: wat speelt er in en om jouw organisatie?
Praktische tips voor de OR
Het is de kunst om dit alles te ‘vertalen’ naar de dagelijkse praktijk van de OR. We hebben een aantal praktische tips voor je.
- Gebruik het Artikel 24 overleg! Het is er niet voor niets. Het geeft je de gelegenheid om de bestuurder te bevragen naar veranderingen die in de pijplijn liggen. Want minimaal 2 keer per jaar moeten deze aangekondigd worden, niet pas wanneer een adviesaanvraag klaar is.
- Wist je dat bij het Artikel 24 overleg ook afspraken gemaakt moeten worden wanneer en hoe de OR wordt betrokken? Dus bij advies- of instemmingsplichtige besluiten-in-voorbereiding moet de bestuurder het niet alleen tijdig melden, maar ook met de OR afspreken wat de rol van de OR is op weg naar het voorgenomen besluit! Dat levert kansen op voor de OR om een rol te spelen bij strategische ontwikkelingen!
- Gebruik de KoersKaart bijvoorbeeld tijdens een training. De SER ontwikkelde deze onder het motto ‘Medezeggenschap op de kaart’. Het draait om samen met elkaar de strategie van de OR te bepalen. Lees hier meer over.
- Begin met op de hoogte te zijn van lange-termijn-onderwerpen. Als OR kun je geen invloed hebben zonder te weten wat er speelt.
- Ruim er tijd voor in tijdens een training.
- Nodig een expert uit die de ontwikkelingen in jouw branche kent. Dit kan ook een gastspreker tijdens een training zijn.
- Wacht niet af: kom op tijd in actie. Dat maakt het werk in de OR interessanter. En de OR zelf wordt er invloedrijker door!
Advies of begeleiding?
De adviseurs en trainers van ZPM helpen jouw OR niet alleen met trainingen. Juist ook adviseren en begeleiden is ons vak. Dus ook bij strategische vraagstukken en bij vragen hoe meer invloed uit te oefenen. En bij scenarioplanning! Wij staan voor je klaar!
