Mantelzorg: is dat nou een onderwerp voor organisaties? En voor ondernemingsraden? Jazeker, zo blijkt als je er goed over nadenkt. In de afgelopen periode stond dit thema op de agenda bij de COR en OR van GKN Fokker. Een impressie van een workshop tijdens een training.
Aanleiding
De aanleiding om hier aandacht voor te hebben is een initiatief van bedrijven in de bedrijfstak Metalektro. 20 bedrijven maakten de combinatie van werk en mantelzorg bespreekbaar. Zij brachten behoeften van medewerker én werkgever in beeld en ontwikkelden concrete oplossingen voor medewerker én werkgever. Enkele medezeggenschappers van Fokker pakten de handschoen op. Tijdens een training diepten we dit thema verder uit. Adviseur Heidi Sprekelmeyer van Werk en Mantelzorg was te gast om meer achtergronden en hulpmiddelen te bespreken.
Waarom is mantelzorg een onderwerp voor organisaties?
Veel werknemers hebben privé te maken met de zorg voor een naaste die langdurig ziek is, een beperking heeft of hulpbehoevend is. Zij combineren hun werk met mantelzorgtaken. Zij willen graag werken, dat heeft uiteraard een financiële reden. Uit onderzoek blijkt dat zij heel verschillend omgaan met de tijd die de zorg vergt: grofweg van vrij nemen (voor eigen rekening) tot ziek melden. Sommige organisaties hebben beleid hoe om te gaan met behoefte aan bijzonder verlof. Dat reguleert hoe medewerkers omgaan met verlof opnemen en ziek melden.
Hoe dan ook: mantelzorgtaken kunnen knellen in de werksituatie. Zo kan na verloop van tijd de belastbaarheid van medewerkers onder druk komen te staan.
Mantelzorg is een zaak voor alle leeftijdsgroepen: iedere leeftijdsfase kent zijn eigen aandachtspunten.
Voorkom verzuim door mantelzorgers
Wanneer werknemers gedurende een langere periode hun werk met mantelzorgtaken combineren, kan dit hen kwetsbaar maken voor uitval. Dit is vervelend voor hen zelf, maar langdurig ziekteverzuim is voor organisaties een grote kostenpost. Die wil je voorkomen. Want hoewel de combinatie van werk en mantelzorg vaak goed gaat, blijkt uit onderzoek ook dat werknemers met mantelzorgtaken problemen beleven in hun werk-privébalans. Daarnaast hebben zij meer gezondheidsklachten dan hun collega’s. Ze melden zich gemiddeld twee keer zo vaak ziek door vermoeidheid of stress.
Onderzoek toont aan dat werkgevers hierin het verschil kunnen maken. Zowel de invalshoek ‘binden en boeien van medewerkers’ helpt (ruimte geven om werk en mantelzorg te combineren hoort bij goed werkgeverschap), maar ook een financiële invalshoek: vermijden van kosten van verzuim.
Inspiratiedocument
Verschillende organisaties zijn actief met het thema. Om te beginnen vraagt de overheid er aandacht voor. Het SCP schreef rapporten, de SER maakte handreikingen. Stichting Werk&Mantelzorg zet zich in voor werkgevers en organisaties die mantelzorgvriendelijk willen werken. De Stichting van de Arbeid (het Nederlandse landelijk overlegorgaan van de centrale organisaties van werkgevers en van werknemers) doet ook het nodige. Samen met Werk&Mantelzorg heeft de Stichting van de Arbeid het Inspiratiedocument ‘Samen werkt het!’ opgesteld. Doel en inhoud: hoe maken we de combinatie werk en mantelzorg in Nederland mogelijk?
Aandacht en begrip voor de zorgsituatie leidt tot loyalere en vitalere medewerkers. Zij overwegen minder vaak om minder te gaan werken, om over te stappen naar een andere werkgever, of zelfs helemaal te stoppen met werken.
Praat over mantelzorg!
Mantelzorgers vragen vaak weinig aandacht voor zichzelf. Zij wachten er vaak mee tot het echt niet meer gaat. Zij willen anderen er niet mee belasten, zien mantelzorg als privé, lossen het liever zelf op. Zo nemen vakantiedagen op voor mantelzorg, terwijl ze deze juist nodig hebben om de accu op te laden. Soms isoleren zij zichzelf, vaak ongemerkt. Leuke dingen als hobby’s of afspraken met vrienden en familie schieten er bij in. Belastbaarheid neemt af, overbelasting ligt op de loer.
Niet op de hoogte
Onderzoek wijst uit dat bijna een derde van de leidinggevenden geen weet heeft van de mantelzorgsituatie. 4 op de 10 van de mantelzorgers maakt geen afspraken op het werk. Als leidinggevenden zouden weten wat er thuis speelt bij hun medewerkers, zouden ze veel problemen vóór kunnen zijn. Nog beter werkt het als er beleid is inde organisatie hoe om te gaan met (en ruimte te maken voor) mantelzorgtaken.
Tips voor een goede combinatie van werk en mantelzorg
Tijdens de workshop, als onderdeel van een trainingen van COR en OR van GKN Fokker, kwamen allerlei tips op tafel. Voor werkgevers, leidinggevenden, collega’s en mantelzorgers zelf. Het voert wat te ver om deze in deze blog allemaal weer te geven. Hieronder 👇zie je hoe deze tips kunt krijgen.
Aan de slag in de praktijk van de OR
De medezeggenschap bij GKN Fokker heeft het onderwerp zogezegd ‘op de agenda gezet’. Is het dan meteen geregeld? Natuurlijk niet. De ervaring leert dat je met initiatieven een lange adem moet hebben. Er soms op terug moet komen. En nog eens een deskundige moet uitnodigen.
Wil jij er mee aan de slag? Of er meer over weten? 👉Vraag ons naar de mogelijkheden. Nodig ons uit voor een gesprek. Dan kunnen we 10 gouden tips voor een goede combinatie van werk en mantelzorg met jou en jouw OR delen.
